İntrauterin Tohumlama (IUI) intrauterin inseminasyon olarak da adlandırılır. Suni intrauterin inseminasyon erkek ve dişi kısırlığını tedavi edebilen bir prosedürdür. İntrauterin inseminasyonda, erkeğin spermi doğrudan kadının rahimine eklenir. Bu, spermin uterusa ulaşmasında olası infertilite komplikasyonlarını önler. IUI, suni tohumlamanın en yaygın şeklidir. Bu, erkeğin sperm sayısı düşük olduğunda veya kadının endometriozisi olduğunda iyi bir seçim olabilir. İnfertilite tedavisinin başarısının önündeki bazı engeller arasında bir kadının yaşı, düşük yumurta veya sperm kalitesi veya ciddi fallop tüpü hasarı vardır. IUI’nin risklerini ve maliyetlerini doktorunuzla konuşmalısınız. IUI prosedürü, hafif erkek faktörü kısırlığı, hafif endometriozis ve açıklanamayan kısırlık gibi kadınlarda bazı kısırlık nedenleri için etkili bir tedavi olabilir.
1 yıllık korunmasız ilişkiye rağmen gebelik oluşmuyorsa çiftler bir tüp bebek uzmanına başvurup gebeliğin oluşmamasının olası nedenleri araştırlır.Bunun için jinekolojik muayene, ultrason kontrolü, semen analizi, HSG testi ,kan tahlilleri gibi tetkikler istenir.
Menide spermin spermmin çok az olması ya da hiç olmaması ve veya kadının her iki tüpünün de tıkalı olması durumunda tüp bebek tedavisine geçilir.Bunun dışındaki durumlarda 2-3 kez başarısız yumurta takibi sonrası intrauterin inseminasyon dediğimiz aşılama işlemine geçilebilir.
Aşılama (inseminasyon) nedir?
Aşılama, kadında haplar ya da düşük dozda iğnelerle yumurta gelişiminin uyarılması neticesi oluşan 1-3 folikülün (yumurta içeren kesecikler) belli boyutlara geldiğinde (17-20 mm) çatlatma iğnesi verilerek olgunlaştırılması, tam çatlama zamanında laboratuarda yıkanmış ve hazırlanmış spermin en iyi haliyle rahime verilmesi ve böylece kadın vücudunda döllenmenin olması için en uygun zamanlamanın sağlandığı yardımla üreme tedavi yöntemidir. Kısaca, spermin laboratuarda hazırlanarak tam yumurtlama zamanında rahime verilmesidir. Döllenme kadın vücudunda, tüplerde olmaktadır.
Aşılama doğal bir yöntemdir. Sadece sperm laboratuarda hazırlanır ve yaklaşık 2 saatlik bir hazırlık sonrası 0.5-1 cc’lik konsantre haldeki sperm ince bir kateter ile rahime ağrısız ve acısız bir şekilde bırakılır. Bu esnada yumurta da tam yumurtalıklardan atılmak üzere ya da henüz yeni atılmıştır. Atılan yumurta tüplere girerek orada sperm ile buluşur ve sperm yumurtayı döllerse embryo oluşarak rahime doğru yol alır, rahime girip yapışırsa gebelik oluşur. Aşılama için tüplerle ilgili herhangi bir problem olmaması, en azından bir tüpün açık olması gerekmektedir. Yine aşılama için hazırlanan ileri hareketli fonksiyonel sperm sayısının 5 milyonun üzerinde olması olumlu sonuç almak için kritik değerlerden biridir.
Aşılamanın başarısı nedir?
Kabaca %10-30 arasında değişmekle birlikte ortalama %20 denilebilir. Hazırlama sonrası rahime verilen spermin 10 milyonun üzerinde olması başarıyı arttırmaktadır.
En fazla kaç kere aşılama yapılabilir?
Aşılama başarısı her bir tedavi için %10-30 olup toplamda 2-3 kere aşılama yapıldıktan sonra tüp bebeğe geçilmesi tavsiye edilir.
İntrasitoplazmik Sperm Enjeksiyonu (ICSI), spermle ilişkili kısırlık problemlerini tedavi etmek için kullanılan yardımcı bir üreme teknolojisidir (ART). ICSI, olgun bir yumurtaya tek bir sperm enjekte ederek IVF’nin döllenme fazını arttırmak için kullanılır. Erkek infertilitesinin bazı ciddi biçimlerinin genetik bir kökeni olmasına rağmen, diğerleri çevresel faktörlerin sonucu olabilir. Toplanan olgunlaşmamış spermler genellikle hareket edemez ve bir yumurtayı ICSI yoluyla dölleme olasılığı daha yüksektir. Bu prosedür, bir çiftin kısırlığının spermle ilgili bir problemle ilgili olmasa bile kullanılabilir. Ayrıca bazı genetik problemler için embriyoyu test etmeyi planlayan çiftler için kullanılır. Bu işlemler ayaktan tedavi bazında yapılır. Sadece kısa bir iyileşme süresi gerektirir.
IVF (İn Vitro Fertilizasyon) klasik tüp bebek işlemidir.1 yıllık korunmasız ilişkiye rağmen gebelik oluşmuyorsa çiftler bir tüp bebek merkezine başvurup yardım istemelidir.Tüp bebek merkezinde öncelikle jinekolojik muayene, ultrason kontrolü, semen analizi, HSG tetkiki, kan tahlilleri sonucu kısırlığın nedeni araştırılır.Genelde %40 kadın faktörü, %40 erkek faktörü %10 da her iki cinse ait faktörler sorumludur kısırlıktan.%10 oranında da nedeni açıklanamayan infertilite (kısırlık) teşhisi konur.
Bulunan nedenler ya da patolojiler tedavi edilir, gerekirse cerrahiye başvurulur.Anne adayı gebeliğe hazır hale geldiğinde 2-3 yumurta takibi sonrası hala başarısızlık söz konusuysa 1-2 kez de aşılama( intrauterin inseminasyon=IUI) denenir.Bunun sonucunda da hala başarısızlık söz konusuysa artık IVF (tüp bebek) tedavisine geçilir.
Tüp bebekte anne adayına göbek etrafına insulin iğnelerinin uçları olan uçlarla ciltaltına yapılan iğneler yapılır.Aslında anne adayı vücuda yararlı olan ve kanser ya da başka herhangi bir yan etkisi olmayan hormon ilaçlarını yapmaktadır.İğneler gayet ince ve küçük uçlu olduğu için acıtmıyor ve iğne korkusu olanların bile rahatlıkla kendi kendilerine uygulayabilecekleri ufak iğnelerdir.İğneler 12 – 15 günlük bir süre boyunca yapılırlar.Bazen günde 1, bazen 2, maksimum 3 iğne olabilir günde.Uygulanan hormon dozları, iğnelerin sayısı ve tedavinin uzunluğu seçilen protokole, anne adayının ilaçlara verdiği cevaba, gelişen yumurta sayısına ve daha birçok etkene bağlıdır.İğnelerin yapıldığı12 – 15 günlük süre boyunca 2-3 gün aralarla ultrason kontrolleri yapılarak anne adayının maksimum yumurta geliştirmesi amaçlanır.En büyük yumurta ya da yumurtalar 20-22 mm.’e ulaştığında çatlatma iğnesi verilir ve bu iğneden 36 saat sonra OPU (Oosit Pick Up) işlemi yapılır.OPU, anestezi altında anne adayı uyutularak yumurtaların toplanması işlemidir.Eş zamanlı babadan sperm alınır ve laboratuar ortamında yumurtalar spermlerle döllenerek bebeğin ilk hücresi olan embrio oluştururlur.
Bundan sonra embrio ikiye bölünerek ilk gün 2, 2. gün 4, 3. gün 8-10 ve bu sekilde 5. gün embriosuna kadar gelişir.5. gün embriosuna çift talep ederse PGD (preimplantasion genetic diagnose) yapılır.PGD ile bebekte olan genetik anomaliler, kalıtsal hastalıklar ekarte edilerek genetik olarak en sağlıklı embriolar seçilir.Bu en sağlıklı embriolar Embrio Freezing ile dondurulur ve tüp bebek merkezinin embrioloji laboratuarında saklanır.
Sonraki aşama endometrial hazırlık aşamasıdır.Bu aşama ile anne adayının rahim iç tabakası implantasyona (bebeğin tutunmasına) hazırlanarak 1 ay sonra (bu hazırlık 1 ay sürer) embrio transfer edilir.Bundan sonra anne adayının gebe kalmış olmasını beklemekteyiz.IVF(tüp bebek) işlemi kısaca tüm bu aşamalardan ibarettir.