Endometriozis (Çikolata Kisti) nedir?
Endometriozis üreme çağındaki kadınlarda sık görülen ve ağrılı olan kronik bir sendromdur. Basitçe rahim dışında endometrial dokunun (rahim zarını oluşturan doku) varlığı, özellikle yumurtalıklar üzerinde ve alt pelvisin içinde tanımlanır. Yumurtalardaki endometriotik kistlere aynı zamanda çikolata kisti de denmektedir. Şiddetli periyodik ağrı, adet sırasında yoğun kanama, kısırlık ve ilişki sırasında ağrı gibi şikayetler Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanlarının yanı sıra gerektiğinde Genel Cerrahi, Üroloji, Gastroenteroloji ve Psikolog tarafından değerlendiriliyor.
Endometriozise ne sebep olur?
Endometriozisin nedeni ile ilgili birkaç teori vardır, ancak hiçbiri kesin olarak tespit edilmemiştir. Üç ana teori şunları içerir:
- Pelvise endometrial dokunun anormal implantasyonuna yol açan fallop tüpleri boyunca retrograd adet
- Endometrial dokunun kan damarlarında ve lenfatiklerde yayılması
- Kolomik metaplazi veya pelvik boşluktaki hücrelerin endometriyal dokuya dönüşme kabiliyeti
Endometriozis en sık menstrüel siklus süresi uzun olan kadınlarda görülür. Bu tür kadınlar arasında hiçbir zaman hamile olmayanlar, adet döngüsünün erken başlangıcı olanlar ve geç yaşta menopoz olanlar vardır. Endometriozis, çoklu gebelikleri ve uzun emzirme dönemleri gibi, adet döngüsünde kesintiye uğrayan kadınlarda daha az görülür.
Endometriozisin genetik bir bileşeni de vardır. Çikolata kisti tanısı almış birinci derece aile üyeleri olan kadınlar, aile öyküsü olmayan% 1 şansla karşılaştırıldığında, hastalığı geliştirme olasılığı% 7’dir. Endometriozis, Kafkas etnik kökenine sahip kadınlarda, Afrikalı-Amerikalı ve Asyalı ile karşılaştırıldığında daha yaygın olma eğilimindedir. İnfertilitesi olan kadınlarda, endometriozis prevalansı fertil kadınlara göre anlamlı olarak daha fazladır. Endometriozisin doğurganlığı nasıl etkileyebileceği konusunda önerilen mekanizmalar şunlardır:
- Pelvik anatominin fiziksel bozulması
- Pelvik inflamasyonda artış
- Değişmiş pelvik immünoloji
- Hormonal disfonksiyon
Endometriozis belirtileri nelerdir?
Endometriozis pelvik ağrı, ağrılı dönemler ve / veya kısırlık ile ilişkili olabilir. Ancak, aynı zamanda asemptomatik olabilir.
Endometriozis Hastalığı Olan Her Kadının Çikolata Kisti Var Mıdır?
Çikolata kistleri yaklaşık hastaların dörtte birinde (%28) her iki yumurtalığında birden bulunur. En sık 25-34 yaş grubu arasında görülen endometriozis hastalığı kadınların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen, yani aslında oldukça yaygın bir sağlık sorunudur.
Endometriozisi olan hastaların % 17-50 oranında çikolata kisti bulunmaktadır. Çikolata kistleri üreme çağındaki kadınların % 15 inde; infertilite sorunu olan kadınların % 30 unda bulunmaktadır.
ÇİKOLATA KİSTİ (ENDOMETRİOZİS) NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Endometriozisin kesin tanısı cerrahi biyopsi veya berrak laparoskopik olarak görülebilen pelvik lezyonları gerektirir; Bununla birlikte, bir pelvik sonogramda bir endometrioma (over endometriozis kisti ya da çikolata kisti) varlığı güçlü bir klinik tanı koymada yardımcı olabilir.
Endometriozis nasıl tedavi edilir?
Çikolata kisti tedavisi için hem tıbbi hem de cerrahi seçenekler vardır. Tıbbi tedavi seçenekleri çikolata kisti ile ilişkili ağrıyı hafifletir, ancak sadece hastalığı bastırır ve ortadan kaldırmaz. Tıbbi tedavinin doğurganlığı arttırdığına dair kanıt yoktur.
Tıbbi terapi, ayrı ayrı veya kombinasyon halinde kullanılabilecek hormonal tedavileri ve anti-enflamatuar ilaçları içerir.
Endometriozisin cerrahi tedavisi, sıklıkla ortaya çıkan endometriotik odaklar tarafından değiştirilen normal pelvis anatomisini eski haline getirmek ve mümkün olduğu kadar görünür endometriozisi yok etmek veya kesmek için önerilmektedir. Ayrıca, endometriomaların(çikolata kistlerinin) çıkarılması için, özellikle bu kistler iki santimetreden büyük olduğunda cerrahi önerilmektedir.
Endometriozis kısırlıkla nasıl bağlantılıdır?
Endometriozis kısırlığın en temel üç sebebinden biri sayılmaktadır. Hafif veya orta derece vakalarda dahi kısırlık olabilir. Bu tür vakalarda yapışıklıkları, kistleri ve hastalıklı dokuları ortadan kaldırmak için yapılan ameliyat doğurganlığı geri getirebilir. Ancak bazı vakalarda (düşük bir oran) kadınlar doğurganlığını geri kazanamayabilir. Endometriozisin doğurganlığı nasıl etkilediği kesin olarak anlaşılamamıştır.
Endometriozisin yumurtanın, yumurtalıktan salınımını etkilediği ve fallopian tüplere ulaşımını engellediği düşünülmektedir. Öne sürülen başka mekanizmalardan bir tanesi de döllenen yumurtanın rahim içine tutunmasını engelleyen rahim duvarındaki değişikliklerdir.
Tüp Bebek Yöntemi (IVF)
Tüp bebek tedavisi ve aşılama gibi üreme yöntemleri veya konservatif ameliyat gibi yöntemlerle anne adaylarının hamile kalınmasına yardımcı olunabiliyor ve doğurganlık oranı % 15’lere kadar yükselebiliyor. Eğer endometriozis hastalığı tedavi edilmezse doğurganlık oranı % 2 ila 3 arasında değişebiliyor.
Tüp bebek tedavisi özellikle genç yaşlarda %50 ila 60 oranında anne adaylarının hamile kalma şansını artıyor. Endometriozis hastalığı nedeniyle uygulanacak olan tedavi anne adayının yaşı, sahip olduğu hastalıkları ve doğurganlık faktörleri belirliyor. Hekimin de uygun gördüğü tedavi yöntemlerinden ilaç, aşılama, ameliyat ve tüp bebek tedavisi gibi yöntemlerle endometriozis hastalığı tedavi edilebiliyor.